Sevimli Fikir Köşesi Yazılar

Kentsel Yapı: Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir İnceleme Günümüzde kentsel yapılar, modern yaşamın tüm dinamiklerini şekillendiriyor. Farklı kültürlerde ve toplumlarda kentlerin nasıl algılandığı, bu yapıların içindeki insan ilişkilerinden, mimarisine kadar pek çok faktöre bağlı olarak değişiyor. Peki, kentsel yapı nedir? Bu soruya yanıt ararken, sadece binaların, sokakların ve altyapının ötesine geçmek gerekiyor. Kentsel yapıyı hem küresel hem de yerel dinamikler üzerinden değerlendirdiğimizde, bu kavramın derinliği daha da belirginleşiyor. Kentsel Yapının Evrensel Boyutları Kentsel yapı, tüm dünyada ortak bir anlayışa sahiptir: insanların yaşam alanlarını, sosyal etkileşimlerini, ekonomik faaliyetlerini ve kültürel ifadelerini barındıran bir mekân bütünü. Küresel anlamda kentsel yapılar, giderek daha…

Kurumsal Izomorfizm: Antropolojik Bir Perspektiften Kültürel Uyuma Bakış Kültürlerin çeşitliliğini anlamak, bir antropolog için her zaman büyüleyici bir yolculuktur. Her toplumun kendine özgü ritüelleri, sembolleri, topluluk yapıları ve kimlikleri vardır. Ancak, zamanla, çok uzak coğrafyalarda ve kültürel bağlamlarda benzer yapılar ve davranış kalıpları ortaya çıkabilir. Bu durum, organizasyonların ve toplulukların, görünüşte farklılıklarına rağmen nasıl birbirine benzer şekilde evrilebildiklerini anlamamıza olanak tanır. İşte burada devreye giren kavramlardan biri de ‘kurumsal izomorfizm’dir. Bu yazıda, kurumsal izomorfizmi bir antropolojik bakış açısıyla inceleyecek, toplulukların nasıl benzer yapılar geliştirdiğini ve bunun arkasındaki kültürel dinamikleri sorgulayacağız. Kurumsal Izomorfizm Nedir? Kurumsal izomorfizm, organizasyonların ve kurumların zaman içinde…

Sevgili dostlar, uzun yıllardır tartışılan ama çoğu zaman sorularla gölgede kalmış bir konuya birlikte ışık tutmak istiyorum: 1999’da çıkarılan “emeklilik yaş kanunu”… Bu yazıda, “kim çıkardı, neden çıktı, ardından ne oldu, bugün ne durumda ve gelecekte nereye gidebilir?” sorularına birlikte bakacağız. Arkanıza yaslanın, bir fincan çay alın ve geçmişten bugüne uzanan emeklilik hikâyesine dalalım. 1999’da Ne Değişti? 1999, Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi açısından bir dönüm noktası oldu. O yıl çıkarılan yasayla, daha önce emeklilikte yaş şartı aranmadan çalışma süresi ve prim gün sayısına göre emeklilik imkânı tanınan sistemde “yaş haddine dayalı emeklilik” düzenlemesi getirildi. ([Cumhuriyet][1]) Bu düzenlemenin en somut kırılma…

Klakette Roll Ne Demek? Antropolojik Bir Perspektiften Ritüeller, Semboller ve Topluluk Yapıları Bir antropolog olarak, dünyanın dört bir yanındaki kültürlerin çeşitliliği beni her zaman derinden etkilemiştir. İnsanlar, kendilerini ifade etmek ve toplumsal bağlarını güçlendirmek için farklı ritüeller, semboller ve kimlik biçimleri oluşturmuşlardır. Klakette roll ifadesi, belki de çoğu için sıradan bir terim gibi görünebilir. Ancak, bu terim, kelimenin tam anlamıyla “bir kültürün içine girmeyi” sağlayan bir pencere açmaktadır. Bu yazıda, klakette rollün ne anlama geldiğini, kültürlerin oluşumunda sembollerin rolünü, ritüellerin gücünü ve topluluk yapılarının kimlikler üzerindeki etkilerini antropolojik bir perspektifle ele alacağız. Klakette Roll Ne Demek? Öncelikle, klakette roll ifadesinin…

Kimler Kadı Olabilir? Antropolojik Bir Perspektif Bir Antropoloğun Meraklı Girişi Dünyanın dört bir yanında, topluluklar düzeni sağlamak ve adaleti temin etmek için farklı kurumlar kurmuşlardır. Bu kurumların en önemlilerinden biri de yargı ve hukuk sistemleridir. Peki, bu sistemlerde, toplumu yöneten kişilerin kimler olduğu ve bu kişilerin hangi ritüeller ve sembollerle seçildiği, ne gibi normlar ve toplumsal yapıların etkisi altındadır? Bir antropolog olarak, farklı kültürlerde kadı olma süreci oldukça ilginçtir çünkü her toplum, adaletin temsilcisi olan bu figürü farklı bir biçimde şekillendirir. Kimler kadı olabilir? Bu soruya cevap ararken, toplumların yargı mekanizmalarını, ritüellerini, sembollerini, topluluk yapıları ve kimlikleri çerçevesinde inceleyeceğiz. Bu…

“Kağızmana Ismarladım” Türküsünün Yazarı Kimdir? Türk halk müziğinin derin iz bırakan parçalarından biri olan “Kağızmana Ismarladım Nar Gele” türküsü, söz konusu başlık altında birçok kaynakta farklı yazımlar ve anlatımlarla yer alır. Yöreye dair anlatısal ve müzikal bağlamıyla değerlendirildiğinde, eserin “belirli bir yazara ait” olarak kesin şekilde tanımlanması mümkün değildir; yani eser büyük ölçüde anonim halk ürünü niteliğindedir. Tarihsel Arka Plan ve Derleme Süreci Bu türkü, özellikle Kağızman (Kars ilinin bir ilçesi) yöresine dayandırılmaktadır. ([Kars Hakimiyet][1]) Eserin derleme tarihi olarak 1938 yılı sıkça anılmakta; bu tarihte Muzaffer Sarısözen tarafından yöre ekibinden alınan kayıtlar arasında yer aldığı bildirilmektedir. ([Kars Hakimiyet][1]) Ayrıca, türkü bazen başka yörelere (örneğin Erzurum)…

Kağıt Kurucusu Kimdir? Güç, İktidar ve Toplumsal Düzen Üzerine Bir Siyasal Analiz Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzen Üzerine Bir Siyaset Bilimci Perspektifi Toplumları şekillendiren en temel öğelerden biri, şüphesiz ki güç ilişkileridir. Bu güç, devletin kurumsal yapılarından bireylerin toplumsal etkileşimlerine kadar her alanda kendini gösterir. Bir siyaset bilimcisi olarak, güç dinamiklerini anlamak, toplumsal düzenin işleyişini çözümlemek adına kritik bir gerekliliktir. Çünkü her toplumsal yapının bir iktidar yapısı vardır ve bu yapı, genellikle, belirli ideolojiler ve stratejik çıkarlar etrafında şekillenir. Peki, bu iktidar yapıları ne kadar adil? Toplumun her bireyine eşit fırsatlar sunuyor mu? Erkekler ve kadınlar arasındaki güç farkları ne…

Baba ARH+ Anne 0RH+ Bebek Ne Olur? Ailelerin çocuk sahibi olma kararı her zaman heyecan verici olduğu kadar, bazı durumlar ise endişe verici olabilir. Özellikle kan grubu uyumsuzlukları, genetik mirasın etkileri gibi konular, çiftlerin ve ailelerinin kafasında birçok soru işareti bırakabiliyor. Bugün, baba ARH+ (pozitif) ve anne 0RH+ (pozitif) olduğunda, bebekte ne gibi durumlar yaşanabileceğini ele alacağız. Ancak konuyu ele alırken farklı bakış açılarına da göz atmayı unutmayacağız. Erkeklerin genellikle veri odaklı ve objektif bakış açılarını, kadınların ise duygusal ve toplumsal etkiler üzerinden baktıkları farklı yaklaşımları inceleyeceğiz. Kan Grubu Uyumsuzluğu ve Rh Faktörü Öncelikle, baba ARH+ ve anne 0RH+ olduğunda…

18 Yaş Hesabı Nasıl Yapılır? — Gençlik, Finansal Özgürlük ve Geleceğe Adım Atmak Yaşamın dönüm noktalarından biri 18. doğum günü: Resmî olarak “yetişkinlik” adımını attığımız o an. Ancak bu sadece bir sayı değil — finansal sorumluluk, özgürlük, karar alma yetisi demek. “18 yaş hesabı nasıl yapılır?” sorusu da aslında bu geçişe dair yaklaşımlarımızın, toplumsal algılarımızın ve ekonomik dinamiklerin bir yansıması. Gelin birlikte bu hesabı atalım, 18 yaşına giren bir gencin – ya da gence dönüşen bireyin — neyi, nasıl, neden kurması gerektiğini, geçmişten bugüne uzanan bir perspektifle, ama geleceğe dair umutlu bir bakışla tartışalım. 18 Yaş Hesabı Neden Önemli? 18…

Kan Grubu Belli Olmayan Hastaya Hangi Kan Verilir? Psikolojik Bir Mercekten İnsan Davranışları ve Kaygılar Tıbbi prosedürlere ve özellikle de kan nakline karşı duyduğumuz kaygılar, sadece biyolojik bir risk değerlendirmesi değil, aynı zamanda psikolojik süreçlerin de ürünüdür. Bir psikolog olarak, insan davranışlarını ve kararlarını daha iyi anlayabilmek için, bireylerin duygusal ve bilişsel yanıtlarını incelemek, onların tecrübeleriyle ne kadar örtüştüğünü görmek, oldukça ilgi çekicidir. Kan grubu belli olmayan bir hastaya hangi kanın verileceği sorusu, sadece tıbbi bir mesele olmanın ötesinde, çok sayıda psikolojik faktörü ve toplumsal etkileşimi içinde barındırır. Bu yazıda, bu durumu bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji perspektiflerinden ele alacağız.…