Sevimli Fikir Köşesi Yazılar

Tetanoz Nasıl Yazılır? Antropolojik Bir Bakış Açısıyla Kültürel, Sembolik ve Toplumsal Yansımalar Dünya üzerindeki farklı kültürler, yalnızca yemek, giyim ya da dil ile değil, aynı zamanda sağlık, hastalık ve bunlarla bağlantılı ritüellerle de kendilerini ifade ederler. Bir antropolog olarak, insanların hastalıkları, tedavi yöntemlerini ve bu süreçleri nasıl algıladığını anlamak, toplumsal yapıları ve kültürel kimlikleri derinlemesine kavrayabilmek için oldukça önemli bir yolculuktur. Bugün, oldukça yaygın ancak bazen basit gibi görünen bir konuya, tetanoz hastalığına, ancak bir kültürel ve sembolik perspektiften bakacağız. Tetanoz, mikropların vücuda girmesiyle tetiklenen, kaslarda sertleşme ve spazmlara neden olan tehlikeli bir enfeksiyondur. Ancak bu hastalık, yalnızca biyolojik bir…

İki Efendinin Uşağı Kaç Perde? Hayat bazen o kadar karmaşık oluyor ki, iki efendinin uşağı olmak gibi bir durumla karşılaştığımızda, birisi bize “kaç perde” diye sorarsa, kafamızda birden fazla perde açılabilir. Bu metaforun ne kadar derin olduğunu düşünmeden edemiyoruz, değil mi? Hadi, durun biraz eğlenelim! Çünkü gerçekten de “iki efendinin uşağı” olmak, tam anlamıyla bir strateji oyunu, ama bunu anlatırken sizlere aynı zamanda bolca gülümseme vaat ediyorum. Öncelikle şunu kabul edelim: İki efendinin uşağı olma durumu, hayatın en zor görevlerinden biri olabilir. Bir yanda biri, “Bunu yap, onu yap” derken, diğer yanda da başka birisi “Hadi bunu da hallet, öbürünü…

Tetanoz Aşısı Neye İyi Gelir? Aşı Gerçeği Üzerine Cesur Bir Eleştiri Aşılar, toplum sağlığı açısından kritik öneme sahip; fakat bazı aşılar, özellikle tetanoz aşısı gibi, uzun yıllardır tartışma konusu olmaktan kaçamamıştır. Tetanoz aşısının neye iyi geldiğini sorgulamak, modern tıbbın güvenilirliğini ve sağlık politikalarının doğruluğunu sorgulamak anlamına gelebilir. Ama belki de bu tartışmayı açmanın tam zamanıdır: Tetanoz aşısı gerçekten de modern insanın sağlığını korumak için gerekli mi, yoksa sadece sistemin dayattığı bir gereklilikten mi ibaret? Tetanoz Aşısının Koruduğu “Gerçek” Tehlike Tetanoz, hayati tehlike yaratabilecek bir enfeksiyon olsa da, bu hastalıkla karşılaşma olasılığı günümüzde oldukça düşük. Antibiyotiklerin ve tıbbi hijyenin gelişmesiyle tetanoz,…

Reçine Nerelerde Kullanılır? Bir Psikolojik Mercekten Analiz İnsan Davranışlarının Ardındaki Gizem: Reçineye Bir Bakış Bir psikolog olarak insan davranışlarını çözümlemeye başladığımda, her şeyin anlamlı bir bağlam içinde şekillendiğini fark ettim. Ancak bazen, çevremizdeki nesnelerin ve materyallerin bile duygusal ve psikolojik etkilere sahip olabileceğini unutabiliyoruz. Bugün ise farklı bir bakış açısı sunmak istiyorum: Reçine. Birçok endüstriyel kullanım alanı ve çeşitli üretim süreçlerinde önemli bir yer tutan bu madde, aynı zamanda insan ruhunu, kararlarını ve toplumdaki dinamikleri nasıl etkiler? Reçine sadece fiziksel özellikleriyle değil, psikolojik anlamda da derin bir etkiye sahip olabilir. Reçine: Kimyasal Bir Madde, Psikolojik Bir Etki Reçine, bitkilerden ya…

Parantez İçindeki Üç Nokta Ne Anlama Gelir? Dil, hayatımızı şekillendiren ve duygularımızı, düşüncelerimizi ifade etmemize olanak tanıyan güçlü bir araçtır. Ancak bazen kelimeler yeterli olmaz; bazen küçük işaretler, bir cümleyi, bir düşünceyi çok daha güçlü kılabilir. Bu küçük işaretlerden biri de “parantez içindeki üç nokta”dır (…). Peki, bu üç nokta gerçekten ne anlama gelir? Neden kullanılır ve dildeki rolü nedir? Bugün, bu basit ama anlam yüklü işareti, dilin evrimindeki yerini, gerçek dünyadan örneklerle keşfetmeye çıkacağız. Gelin, parantez içindeki üç noktanın gizemini birlikte çözmeye çalışalım. Parantez İçindeki Üç Noktanın Temel Anlamı Dilbilgisel olarak “üç nokta” ya da “elips” olarak bilinen bu…

Kentsel Yapı: Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir İnceleme Günümüzde kentsel yapılar, modern yaşamın tüm dinamiklerini şekillendiriyor. Farklı kültürlerde ve toplumlarda kentlerin nasıl algılandığı, bu yapıların içindeki insan ilişkilerinden, mimarisine kadar pek çok faktöre bağlı olarak değişiyor. Peki, kentsel yapı nedir? Bu soruya yanıt ararken, sadece binaların, sokakların ve altyapının ötesine geçmek gerekiyor. Kentsel yapıyı hem küresel hem de yerel dinamikler üzerinden değerlendirdiğimizde, bu kavramın derinliği daha da belirginleşiyor. Kentsel Yapının Evrensel Boyutları Kentsel yapı, tüm dünyada ortak bir anlayışa sahiptir: insanların yaşam alanlarını, sosyal etkileşimlerini, ekonomik faaliyetlerini ve kültürel ifadelerini barındıran bir mekân bütünü. Küresel anlamda kentsel yapılar, giderek daha…

Kurumsal Izomorfizm: Antropolojik Bir Perspektiften Kültürel Uyuma Bakış Kültürlerin çeşitliliğini anlamak, bir antropolog için her zaman büyüleyici bir yolculuktur. Her toplumun kendine özgü ritüelleri, sembolleri, topluluk yapıları ve kimlikleri vardır. Ancak, zamanla, çok uzak coğrafyalarda ve kültürel bağlamlarda benzer yapılar ve davranış kalıpları ortaya çıkabilir. Bu durum, organizasyonların ve toplulukların, görünüşte farklılıklarına rağmen nasıl birbirine benzer şekilde evrilebildiklerini anlamamıza olanak tanır. İşte burada devreye giren kavramlardan biri de ‘kurumsal izomorfizm’dir. Bu yazıda, kurumsal izomorfizmi bir antropolojik bakış açısıyla inceleyecek, toplulukların nasıl benzer yapılar geliştirdiğini ve bunun arkasındaki kültürel dinamikleri sorgulayacağız. Kurumsal Izomorfizm Nedir? Kurumsal izomorfizm, organizasyonların ve kurumların zaman içinde…

Sevgili dostlar, uzun yıllardır tartışılan ama çoğu zaman sorularla gölgede kalmış bir konuya birlikte ışık tutmak istiyorum: 1999’da çıkarılan “emeklilik yaş kanunu”… Bu yazıda, “kim çıkardı, neden çıktı, ardından ne oldu, bugün ne durumda ve gelecekte nereye gidebilir?” sorularına birlikte bakacağız. Arkanıza yaslanın, bir fincan çay alın ve geçmişten bugüne uzanan emeklilik hikâyesine dalalım. 1999’da Ne Değişti? 1999, Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi açısından bir dönüm noktası oldu. O yıl çıkarılan yasayla, daha önce emeklilikte yaş şartı aranmadan çalışma süresi ve prim gün sayısına göre emeklilik imkânı tanınan sistemde “yaş haddine dayalı emeklilik” düzenlemesi getirildi. ([Cumhuriyet][1]) Bu düzenlemenin en somut kırılma…

Klakette Roll Ne Demek? Antropolojik Bir Perspektiften Ritüeller, Semboller ve Topluluk Yapıları Bir antropolog olarak, dünyanın dört bir yanındaki kültürlerin çeşitliliği beni her zaman derinden etkilemiştir. İnsanlar, kendilerini ifade etmek ve toplumsal bağlarını güçlendirmek için farklı ritüeller, semboller ve kimlik biçimleri oluşturmuşlardır. Klakette roll ifadesi, belki de çoğu için sıradan bir terim gibi görünebilir. Ancak, bu terim, kelimenin tam anlamıyla “bir kültürün içine girmeyi” sağlayan bir pencere açmaktadır. Bu yazıda, klakette rollün ne anlama geldiğini, kültürlerin oluşumunda sembollerin rolünü, ritüellerin gücünü ve topluluk yapılarının kimlikler üzerindeki etkilerini antropolojik bir perspektifle ele alacağız. Klakette Roll Ne Demek? Öncelikle, klakette roll ifadesinin…

Kimler Kadı Olabilir? Antropolojik Bir Perspektif Bir Antropoloğun Meraklı Girişi Dünyanın dört bir yanında, topluluklar düzeni sağlamak ve adaleti temin etmek için farklı kurumlar kurmuşlardır. Bu kurumların en önemlilerinden biri de yargı ve hukuk sistemleridir. Peki, bu sistemlerde, toplumu yöneten kişilerin kimler olduğu ve bu kişilerin hangi ritüeller ve sembollerle seçildiği, ne gibi normlar ve toplumsal yapıların etkisi altındadır? Bir antropolog olarak, farklı kültürlerde kadı olma süreci oldukça ilginçtir çünkü her toplum, adaletin temsilcisi olan bu figürü farklı bir biçimde şekillendirir. Kimler kadı olabilir? Bu soruya cevap ararken, toplumların yargı mekanizmalarını, ritüellerini, sembollerini, topluluk yapıları ve kimlikleri çerçevesinde inceleyeceğiz. Bu…